Blog Xuất Nhập Khẩu Chứng từ XNK (gồm hợp đồng, incoterm...)

Điều kiện FOB trong Incoterms 2020【Nên Xem】

22/05/2025

658 Views 0

SaveSavedRemoved 0

77 / 100 Điểm SEO

Điều kiện FOB là một trong những điều khoản giao hàng được sử dụng trong phương thức vận tải biển và thủy nội địa. Điều kiện giao hàng FOB là một trong những điều kiện giao hàng được sử dụng rộng rãi nhất trong thương mại quốc tế. Chính vì vậy, bài viết này sẽ hướng tới giải thích điều kiện FOB trong Incoterms 2020, chi phí và nghĩa vụ của các bên khi sử dụng điều kiện này một cách chi tiết và toàn diện.

Điều Kiện FOB (Free On Board) Là Gì?

Điều kiện FOB là thuật ngữ viết tắt của cụm từ Free On Board. Điều kiện này còn được hiểu là Miễn trách nhiệm trên Boong tàu nơi đi hay còn gọi là Giao lên tàu. Đây là một trong 11 điều kiện giao hàng quốc tế được quy định trong Incoterms 2020, được Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) ban hành.

Điều kiện mua hàng FOB chỉ sử dụng trong phương thức vận tải biển và thủy nội địa khi các bên có thể giao hàng trực tiếp lên tàu mà không phải giao cho người chuyên chở trước khi hàng được đưa lên tàu. Điều này có nghĩa là hàng hóa phải được vận chuyển bằng tàu biển hoặc phương tiện thủy nội địa như sà lan, tàu sông.

Trong phiên bản Incoterms 2020, điều kiện FOB yêu cầu người bán cần phải thông quan xuất khẩu cho hàng hóa và người mua có trách nhiệm thông quan nhập khẩu. Điều này khác với một số phiên bản trước đây về việc phân chia trách nhiệm thông quan.

Khi sử dụng điều kiện giao hàng FOB, bên mua và bên bán cần lưu ý về điểm chuyển giao rủi ro. Nơi chuyển giao trách nhiệm và rủi ro từ người bán sang người mua chính là Boong tàu, cụ thể là khi hàng hóa đã được đặt lên tàu tại cảng xuất khẩu được chỉ định.

Trong hợp đồng mua bán sử dụng điều kiện FOB, hai bên sẽ ghi điều kiện: FOB + tên cảng xếp hàng cụ thể.

Ví dụ như: FOB Haiphong Port, Vietnam – Incoterms 2020

Việc ghi rõ tên cảng là rất quan trọng vì nó xác định chính xác địa điểm giao hàng và chuyển giao rủi ro.

>>Xem thêm: Dịch vụ khai hải quan trọn gói của Alphatrans

Nghĩa Vụ Và Trách Nhiệm Các Bên Khi Mua Bán Bằng Điều Kiện FOB

Điều kiện giao hàng FOB đã thể hiện rõ nghĩa vụ của các bên khi sử dụng điều khoản này, được chia thành 10 điều khoản cụ thể theo quy định của Incoterms 2020:

Nghĩa vụ và quyền lợi của bên bán

Giao hàng: Vận chuyển hàng hóa lên tàu mà hai bên đã thỏa thuận trong hợp đồng tại cảng xuất khẩu được chỉ định.
Bằng chứng giao hàng: Cung cấp cho người mua bằng chứng giao hàng thích hợp hoặc tài liệu điện tử tương đương để chứng minh hàng hóa đã được giao theo quy định hợp đồng.
Chuyển giao rủi ro: Chịu mọi rủi ro, hỏng hóc liên quan hàng hóa cho đến khi chuyển giao rủi ro qua lan can tàu tại cảng xuất khẩu được chỉ định.
Thông quan xuất khẩu: Xin mọi thủ tục, giấy phép để xuất khẩu hàng hóa bao gồm hóa đơn thương mại, chứng từ xuất xứ, giấy phép xuất khẩu và các chứng từ điện tử liên quan.
Thông báo: Thông báo cho bên mua về việc hàng hóa đã được giao qua lan can tàu bằng sự chi trả của người bán, bao gồm thông tin về thời gian, địa điểm giao hàng.
Chứng từ vận tải: Giao cho người mua toàn bộ những chứng từ cần thiết được quy định trong hợp đồng, bao gồm vận đơn hoặc các chứng từ vận tải khác.
Kiểm tra hàng hóa: Người bán chịu mọi trách nhiệm liên quan đến việc kiểm tra, cân đo, kiểm đếm, đóng gói cũng như ký hiệu hàng hóa để đảm bảo phù hợp với hợp đồng.
Chi phí trước giao hàng: Thanh toán tất cả chi phí phát sinh trước khi giao hàng, bao gồm chi phí vận chuyển nội địa đến cảng, chi phí bốc xếp lên tàu.

Nghĩa vụ và quyền lợi của bên mua

Chuyển giao rủi ro: Bên mua chịu trách nhiệm cho những hư hỏng, mất mát liên quan đến hàng hóa sau khi chuyển giao rủi ro qua lan can tàu tại cảng xuất khẩu.
Thanh toán: Thanh toán toàn bộ chi phí tiền hàng cho người bán theo thỏa thuận trong hợp đồng và chịu các chi phí phát sinh do việc thanh toán.
Vận tải chính: Chịu những chi phí liên quan đến việc thuê phương tiện vận tải chính từ cảng xuất khẩu đến cảng nhập khẩu và mọi chi phí vận chuyển tiếp theo.
Thông quan nhập khẩu: Làm thủ tục thông quan nhập khẩu hàng hóa, bao gồm xin giấy phép nhập khẩu, nộp thuế nhập khẩu và các loại phí liên quan.
Thông báo vận tải: Thông báo cho người bán những thông tin liên quan đến địa điểm, tên tàu, số tàu nhận hàng và khoảng thời gian sẵn sàng nhận hàng với thời gian hợp lý.
Nhận hàng: Người mua có trách nhiệm nhận hàng thuộc quyền sở hữu tại cảng xuất khẩu được chỉ định khi hàng hóa đã được giao theo quy định.
Bảo hiểm: Tự lo việc mua bảo hiểm hàng hóa trong quá trình vận chuyển nếu muốn (không bắt buộc theo FOB).

Chi Phí Phân Bổ Trong Điều Kiện FOB

Chi phí bên bán chịu:

Đóng gói hàng hóa
Vận chuyển nội địa đến cảng xuất khẩu
Chi phí bốc xếp lên tàu tại cảng xuất khẩu
Thông quan xuất khẩu và các loại thuế, phí liên quan
Chi phí kiểm tra hàng hóa trước xuất khẩu

Chi phí bên mua chịu:

Cước vận tải chính (từ cảng xuất khẩu đến cảng nhập khẩu)
Bảo hiểm hàng hóa (nếu có)
Chi phí dỡ hàng tại cảng đích
Thông quan nhập khẩu và thuế nhập khẩu
Vận chuyển nội địa từ cảng nhập khẩu đến kho người mua

Một Số Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Điều Kiện FOB Trong Incoterms 2020

Tuy điều kiện FOB là điều kiện giao hàng được sử dụng phổ biến khi vận chuyển bằng đường thủy, bao gồm có đường biển và đường thủy nội bộ và không áp dụng cho phương thức vận tải khác như đường hàng không, đường bộ, đường sắt.
Khi hàng hóa xuất/nhập khẩu được đóng bằng container, hai bên nên cân nhắc sử dụng điều kiện FCA thay vì FOB vì container thường được giao tại terminal trước khi được xếp lên tàu.
Điểm chuyển giao rủi ro rất quan trọng: rủi ro chuyển từ người bán sang người mua ngay khi hàng hóa vượt qua lan can tàu, không phải khi tàu rời cảng.
Người bán không có nghĩa vụ mua bảo hiểm cho hàng hóa, người mua nên tự lo việc này để bảo vệ quyền lợi.

Xem thêm các điều khoản khác: Các điều khoản incoterm 2020

Điểm Chú Ý Khi Dùng Điều Kiện FOB Chuyển Qua Phương Thức Đường Hàng Không FCA

Trong Incoterms có phân chia việc chọn điều kiện giao hàng theo tiêu chí phương thức vận tải. Và có nói rõ FOB dùng cho đường biển và thủy nội địa, FCA dùng cho mọi phương thức vận tải.

Nhưng trên thực tế nhiều người mua không chịu việc thay thế này vì nó làm tăng chi phí và rủi ro cho người mua khi mua bằng giá FCA thay vì FOB. Cụ thể:

Nếu giao hàng tại kho người bán:

Người mua phải tốn chi phí và tăng mức độ rủi ro sau khi đã nhận hàng tại kho để chở tới phương tiện vận tải chính (là máy bay).
Chi phí vận chuyển nội địa từ kho đến sân bay hoàn toàn do người mua chịu.

Nếu giao ngoài kho người bán (Ví dụ: Như giao tại kho ở sân bay):

Chi phí và rủi ro cho việc dỡ hàng từ xe chở hàng => người mua chịu.
Chi phí và rủi ro bốc hàng lên máy bay => Người mua chịu.
Chi phí thuê kho tại sân bay và các dịch vụ terminal => Người mua chịu.

Chính vì vậy mà người mua thường ép người bán dùng điều kiện FOB cho đường hàng không. Và trên thực tế điều này rất phổ biến trong các giao dịch thương mại.

Mặc dù hải quan vẫn bỏ qua và chấp nhận điều này trong thực tế, nhưng theo quan điểm chuyên môn, điều này không có lợi khi tranh chấp xảy ra vì nó không còn đúng với bản chất của Incoterms nữa và sẽ không được xử lý dựa trên quy tắc Incoterms chuẩn. => Nên sử dụng FCA cho vận tải hàng không để đảm bảo tính pháp lý.

Nếu muốn người mua chấp nhận FCA thì có thể thêm các điều khoản khác vào hợp đồng cho phù hợp với ý định FOB của người mua hoặc điều chỉnh giá trong hợp đồng cho phù hợp, chẳng hạn như: